Don't talk and don't resist.

*Het onderstaande bericht typte ik gisteravond en voelt alweer een eeuwigheid geleden. Bij gebrek aan internet en energie wat vertraagd. Momenteel zit ik in het Instute of Public Health en moet ik op gaan letten! Later meer :)


Omdat ik niet weet waar ik moet beginnen, begin ik maar gewoon bij hier en nu.
Waar is hier en nu? Hier en nu is in Bangalore, in een internet café, aan een achterlijk drukke straat, non stop getoeter en bijna ongeluk geluiden, een graad of 30. India dus. In de afgelopen 24 uur heb ik zoveel indrukken verwerkt, dat ik ze momenteel bepaald niet op een rijtje heb. Van het sterven van duizend doden tijdens het ritje van de luchthaven naar onze guesthouse, tot het geforceerd moeten eten van bananen met mijn handen op mijn rug gebonden en mijn benen aan elkaar. Van straathonden, zwervers, bedelende kindjes, tot de illusie van luxe en kopen, kopen, kopen. Van geen moment stilte, geen moment rust. En de muggen, oh de muggen. Je kan met DEET smeren tot je een ons weegt, die vrolijke vliegers weten altijd nog wel een stukje te vinden wat ze nog wel de moeite waard vinden. Ik geloof dat ik me er inmiddels, ja heus, bij neergelegd heb.

Vanochtend hadden we de eerste ontmoeting met de staf van het Institute of Public Health (IPH), op wiens uitnodiging we hier zijn. 'Wij' zijn trouwens 11 meiden en 1 jongen, studeren geneeskunde/biomedische wetenschappen/european public health/gezondheidswetenschappen (richtingen preventie en gezondheid, biologie en gezondheid en geestelijke gezondheidskunde) en komen uit Nederland en Duitsland. De meer exotische typische die wel bij ons horen maar hier niet zijn (Somalië en Saodi Arabië), kregen helaas geen visum verstrekt. Bijzonder spijtig. Maar goed, de eerste kennismaking dus. De staf van IPH bestond uit een man of 15 en na een korte intro van een ieder, begon ons eerste spel onder het motto "Ice breaking". Een soort bingo, waarin je eigenschappen van mensen moet verzamelen, en dus op rap tempo contact moet gaan maken met zoveel mogelijk mensen (goed bedacht, ja). We hadden allemaal een stencil met blokjes en kregen 20 minuten om zoveel mogelijk namen in elk blokje te verzamelen. Denk nu aan: "Iemand die niet kan zwemmen", "Iemand die minstens 4 talen spreekt", "Iemand die minstens 3 sporten doet", "Iemand die nog nooit een Harry Potter film heeft gezien". Keer 25. Hilariteit al om. Hierna gaf de directeur van IPH een praatje en stelde elke projectgroep zichzelf en hun project voor. Waar het op neerkomt is dat IPH (een zogehete NGO/non governmental organisation) probeert iets te betekenen voor dit gigantische land van pak em beet 1,3 miljard mensen, door op lokaal niveau de publieke gezondheid te versterken, dan wel te verbeteren, dan wel te ontwikkelen. Ze proberen een dialoog te faciliteren tussen de lokale bevolking en de health care providers (diegene die zorg leveren), te kijken waar het spaak loopt, wat de behoeften zijn, waar de problemen liggen. Vaak is dat bijvoorbeeld het gebrek aan schoondrinkwater, sanitaire voorzieningen, gezonde voeding (of voeding an sich) en hygiëne. Ze hebben een aantal projecten lopen die wij in de komende weken gaan bezoeken, en daarover dus gegarandeerd later meer.
Het tweede spel (hier hebben ze de meerwaarde van interactie namelijk wel begrepen), was een hele goede. Ze hadden zes vrijwilligers nodig, en omdat ik de beroertste niet ben, was ik er daar een van. We moesten naar de gang en werden daar in twee groepjes verdeeld. Vervolgens werden er twee uitgezocht (waarvan ik er een was) en moesten we de ruimte weer in. Met de instructie: "Whatever you do, don't speak and do resist." Kijk, dat zijn nog eens regels. Er stonden zes vrouwen klaar met hun sjaals en binnen no time hadden wij onze handen op de rug gebonden en de voeten aan elkaar. Ondertussen probeerde ik te bedenken wat ze mogelijk met ons gingen doen, en ging er voor mijn gemoedsrust maar vanuit dat het vast niet heel spannend zou worden. En toen kwamen er dus twee mannen binnen met elk 10 bananen, en dacht ik "Huh, bananen?". De deur ging open en mijn groepje kwam terug, liepen direct op die bananen af en daarna naar mij. Ik dacht: "Nee he", keek naar het meisje naast me en herinnerde me onze instructie. Don't speak, don't resist. Nooit gedacht dat ik me ooit nog in een 'wie de meeste bananen kan eten' competitie zou bevinden, maar dat leek bij deze dus een feit. Ondanks dat je met de mensen bent die je kent, je ervan uitgaat dat de mensen die je nog niet zo goed kent maar er wel vriendelijk uit zien ook de lulligste niet zijn, voelde ik me toch betrekkelijk ongemakkelijk. Ik bedoel, met je handen op je rug en je voeten aan elkaar ben je toch wel een beetje machteloos. En als ze me dan ook nog bananen gaan lopen voeren en het niet de bedoeling is dat ik daar weerstand tegen biedt, raak je toch in intern conflict. Ik in ieder geval wel. Op een gegeven moment kon ik het niet laten om op z'n minst non-verbaal uit te drukken dat ik niet meer van plan was om nog een hap te nemen, of het in ieder geval erg op prijs zou stellen als ze er mee zouden stoppen. Tot mijn grote opluchting werden we vlak daarna uit ons lijden verlost en mochten we gaan zitten.
Waar was dit allemaal goed voor?
Vraag aan het publiek wat ze allemaal gezien hadden. Wat gebeurde er? Wat waren de regels? Wat was het doel? Overduidelijk ging het om een wedstrijd , daar was iedereen het mee eens. En overduidelijk was het nogal tegen mijn zin, maar deed ik gehoorzaam als ik ben, toch maar gewoon mee. En wat waren eigenlijk de instructies die mijn 'team' gekregen had? Een meisje was er van overtuigd dat er gezegd was "Feed them as many bananas as possible". Met die instelling ging ze dan ook te werk. Alleen… dat was de instructie helemaal niet. De instructie was, heel simpel "Make sure your teammember eats bananas". Dat is nogal een verschil, zeg maar. Want dat betekent dat ze ook gewoon naar me toe had kunnen lopen, mijn handen vrij had kunnen maken en mij gewoon die banaan had kunnen geven. Dat had ik persoonlijk ook een stuk meer op prijs gesteld. Maar dat kwam natuurlijk niet in ze op, want dit was een competitie, een wedstrijd, en zo makkelijk kon het niet zijn.
Wel dus, alleen denken wij prestatiegerichte mensen niet zo. Als wij het woord 'spel' horen, gaan we er bij voorbaat vanuit dat er gestreden moet worden en het gaat om 'zoveel' en' zo snel' mogelijk. Was is anders het hele punt?
En op dat moment viel, in ieder geval bij mij, het kwartje. Wij horen wat we willen horen, wij doen waarvan wij denken dat het de bedoeling is, omdat we geleerd zijn om met een bepaalde instelling te leven, en wij luisteren (in zekere zin) naar autoriteit. Zelfs als die (heel overtuigend) pure onzin kletst. Wanneer niemand vragen stelt en blind vertrouwt, gebeuren de gekste dingen. Wie de geschiedenis een beetje kent, heeft voorbeelden genoeg. En dat, dat was het punt. Als je erover nadenkt, gebeurt het overal, in ieders leven. Iemand heeft de macht, maakt de spelregels, en jij speelt zonder vragen te stellen op blind vertrouwen mee. Van de media moeten we dun zijn, van de sportschool erg actief, van je vriendjes moet je roken, van de maatschappij presteren. Echt?!
Een tweede punt wat ze met dit spel duidelijk wilden maken, is de instelling van heel veel hulporganisaties en goeddoeners die denken dat zij wel even komen laten zien wat er moet gebeuren, en hoe. Wij rijke westerlingen komen zij die geen voorzieningen hebben wel even voeden, want 'dat is goed voor ze'. Iemand die bananen lekker vindt (dat dan weer wel), mag je toch best een banaan voeren? En het feit dat zij haar handen op haar rug geknoopt heeft en dat hele 'voeden' niet zo waardeert, vergeten we gewoon even. Nee. In plaats daarvan moeten we hen die met hun handen op de rug staan, losmaken, en ze zelf laten eten. We moeten op zoek naar de manieren waarop mensen gevangen zitten, soms heel letterlijk. Hoe zit iemand vast? En hoe kun je iemand zijn vrijheid terug geven?
"You don't have to go anywhere to see bonds. They're everywhere. It's about the awareness of actually seeing them".
Ik was er stil van.