Nog even dit

Wat dat gezondheidsstelsel van India betreft, nog even dit. In ons gezellige en vooral heel overzichtelijke landje is de zorg geregeld in de zorgverzekeringswet. Iedereen is verplicht zich te verzekeren voor het basispakket, betaald daarnaast een eigen risico en is eventueel nog aanvullend of collectief verzekerd. Over het algemeen vinden wij dat allemaal veel te duur, zijn we het niet eens met de inhoud van het basispakket, zien door de AWBZ, PGB en WMO het bos niet meer, of hebben op z'n minst ergens anders wel kritiek op. De eventuele juistheid van de kritieken daargelaten, betekent het feit dat wij überhaupt een zorgverzekering hebben echter wel dat onze zorg in principe gewaarborgd is en niemand op de stoep voor het ziekenhuis bij gebrek aan geld hoeft te overlijden. Ben je ziek, dan ga je naar je huisarts, word je omver gereden, met een ambulance naar het ziekenhuis, en als je het even niet meer ziet zitten, zoek je een therapeut. In de regel kan en gaat dat allemaal prima en word je behandeling op z'n minst deels en soms zelfs geheel vergoed. In ieder geval hoef je er je koeien of land niet voor te verkopen. Luxe dus, zou je eigenlijk zeggen. Dit alles in zeer grote tegenstelling tot India, waar geen 16 miljoen maar 1003 miljoen mensen leven, en men geen zorgverzekering kent. Zeventig procent van de zorg wordt daar door de private sector verleend, wat betekent dat er handje contactje voor betaald moet worden en behandelingen niet gestart of acuut gestaakt worden indien dit niet mogelijk blijkt. En die overige 30% die door de staat wordt gefinancierd dan? Nou, die valt een beetje tegen. Er zijn wel publieke instellingen en faciliteiten die vrij van kosten zijn en in ieder geval op papier voor iedereen toegankelijk, je kan er alleen niet van verwachten dat je daar ook daadwerkelijk geholpen wordt. Onder de Indiase bevolking heerst dan ook de overtuiging "In een staatsziekenhuis ga je dood", en helaas is dit door gebrek aan personeel, medicijnen en apparatuur in de gehele publieke sector, nog vaak waar ook. Hoewel het er op papier zo slecht nog niet uitziet en er van elk soort faciliteit (primary health center, subcenter, district hospital, etc) zowel publieke als private varianten zijn, leert de realiteit dat die schijn bedriegt. Treurig genoeg vertrouwt men doorgaans met recht niet op de overheid en wat zij kosteloos aanbieden, en zoeken zelfs de aller armsten vroeg en vaker veel te laat hulp in de private sector. Genoeg mensen heb ik gesproken die werkelijk alle rupees hebben omgedraaid om naar een ziekenhuis te kunnen gaan, of besloten zich niet te laten behandelen uit pure armoede. Op de vraag: "Waarom gaat u dan niet naar een publiek ziekenhuis?" was het antwoord ook steevast: "Omdat ze je daar niet helpen". Als je je tenslotte ook nog beseft dat 70% van de Indiase bevolking zich niet in steden (waar de private sector vooral zit) maar daar buiten bevindt, begrijp je wellicht dat het zo gek niet is dat de gemiddelde levensverwachting 63,5 is. Drieënzestighalf, ja. Persoonlijk vind ik dat in ons huidige tijdperk schokkend laag, en is het helemaal om te huilen dat het in sommige landen zelfs nog lager ligt.
Het Indiase gezondheidsstelsel in een notendop, is ongeveer deze opmerking van een van onze begeleiders: "The minute I fall sick, the most important question I have is 'How much money do I have?'".

Nu lijkt het misschien alleen maar kommer en kwel, en eigenlijk is dat het ook wel, toch gebeurt er ook best een hoop goeds en zie je dat er op allerlei manieren getracht wordt voor elkaar te zorgen. De organisatie Mahila Samakhya die voor de rechten van vrouwen opkomt, is daar een voorbeeld van. Daarnaast doet op een bepaalde manier de overheid ook echt wel zijn best iets aan het welzijn van haar burgers te doen, en is er sinds de introductie van de National Indian Rural Health Mission in 2005, een hoop veranderd. De belangrijkste punten van deze missie waren en zijn het verbeteren van hygiëne en sanitaire infrastructuur, en de implementatie van een 'motherhood protection program' en het opleiden van lokale bevolking tot ASHA's (Accredited Social Health Activists). Met name deze ASHA's bleken goud waard en verdienen wat mij betreft een hoop respect. Het zijn vrouwen die een opleiding krijgen tot een soort maatschappelijk werker, en vervolgens een schakel vormen tussen de gemeenschap en het publieke gezondheidssysteem. Ze kunnen preventieve- en basiszorg verlenen, begeleiden moeders gedurende de hele zwangerschap en daarna, en zijn door hun nauwe verbondenheid met de gemeenschap goed op de hoogte van wat er speelt en nodig is. Door te roeien met de riemen die je hebt en in obstakels mogelijkheden te zien, kom je klaarblijkelijk altijd nog een heel eind. Mij hebben ze dat in ieder geval weer laten zien.

Moraal van dit verhaal? Waarschijnlijk kunnen wij niet eens overzien hoé goed we het eigenlijk hebben, maar ik kan je uit betrouwbare bron zeggen: wij hebben het heel erg goed. Natuurlijk is die hele bureaucratie die bij ons zorgstelsel zit inbegrepen op z'n minst vaak heel omslachtig, is ook in Nederland de geleverde zorg zo af en toe om van te huilen en zijn wachtlijsten nog wel eens desastreus, toch zouden wij eigenlijk massaal dankbaar moeten zijn voor het bestaan er van. De volgende keer dat jij door je fysio wordt gekieteld, bij je huisarts nagekeken wordt of met welke hulpverlener dan ook een goed gesprek voert, zou ik je dan ook willen vragen daar (al is het maar voor heel erg even), dankbaar voor te zijn. En als je dan toch in die modus zit, sta dan ook meteen even stil bij je schone drinkwater, douche en toilet, en (hopelijk!) goede gezondheid. Want geloof mij maar, het gras is niet altijd groener aan de andere kant.

P.S. Morgen de laatste. Beloofd!